Verschillende steden in Nederland zoals o.a. Rotterdam starten met het invoeren van een zelfbewoningsplicht. De zelfbewoningsplicht wordt ingevoerd als opkoopbescherming tegen vastgoedbeleggers. Deze zelfbewoningsplicht gaat vanaf 1 januari 2022 gelden op basis van de wet ‘Opkoopbescherming en verruiming mogelijkheden tijdelijke verhuur’. De koper van de woning moet zelf in de woning gaan wonen en mag deze voor een termijn van vier jaar niet verhuren.
De gemeentes willen hiermee voorkomen dat vastgoedbeleggers woningen kopen met als doel deze te verhuren. De gemeente Rotterdam noemt de maatregel “goed voor de leefbaarheid van kwetsbare wijken”. Tijdelijke bewoning zou leiden tot “een onprettige woonwijk waar bewoners elkaar niet kennen en geen gedag zeggen”.
Hoe werkt de opkoopbescherminig?
Er wordt de mogelijkheid gegeven aan gemeenteraden om in de huisvestingsverordening de opkoopbescherming op te nemen. De gemeenteraad moet onderbouwen waarom de de inzet van de opkoopbescherming noodzakelijk, geschikt en proportioneel is voor het behoud van of de bevordering van de leefbaarheid in de betreffende wijk. De opkoopbescherming geldt alleen voor goedkope en middeldure woningen. Welke woningen onder goedkoop en middelduur vallen verschilt per gemeente. Een gemeente moet zelf op basis van de situatie onderbouwen tot welke WOZ-waarde koopwoningen in het goedkope en middeldure segment vallen. De regeling duurt in principe tot 1 januari 2025. Binnen drie jaar na invoering van de wet wordt er een evaluatie uitgevoerd. Het is mogelijk dat de opkoopbescherming verlengd wordt.
De opkoopbescherming geldt alleen voor koopwoningen die na de invoering van de regeling op naam worden verkregen en voor woningen die in verhuurde staat waren voor een periode van minder dan zes maanden op de datum van levering aan de nieuwe eigenaar. Woningen die op het moment van overdracht langer dan zes maanden verhuurd zijn voordat de opkoopbescherming is ingevoerd vallen niet onder de maatregel.
Rotterdam
Vanaf 1 januari 2022 geldt er in 16 wijken in Rotterdam een zelfbewoningsplicht voor woningen in het lage- en middensegment met een WOZ-waarde tot €355.000,-.
De opkoopbescherming geldt in onderstaande 16 wijken:
Bron: Rijnmond
Amsterdam
Ook de gemeente Amsterdam is bezig met een zelfbewoningsplicht voor bestaande woningen. In Amsterdam wil het stadsbestuur de opkoopbescherming invoeren voor woningen met een WOZ-waarde tot €512.000,-, fors hoger dan in Rotterdam. Het stadsbestuur zal in februari 2022 stemmen over dit plan. Wanneer de plannen in Amsterdam definitief doorgaan vallen zo’n zes op de tien Amsterdamse huizen onder de opkoopbescherming volgens onderzoek van de NOS.
Overige steden
Ook andere steden zijn bezig met het invoeren van een opkoopbescherming. Uit een enquête van de Volkskrant blijkt dat 130 gemeenten overwegen om na 1 januari 2022 een zelfbewoningsplicht in te stellen voor bestaande woningen. Sommige gemeenten hebben al concrete plannen voorgesteld, zoals Den Haag, andere gemeenten gaan de mogelijkheden onderzoeken. Door een wetswijziging worden vanaf 1 januari 2022 maatregelen voor opkoopbescherming voor bestaande woningen naast de zelfbewoningsplicht voor nieuwbouw mogelijk. De gemeentes in Nederland mogen zelf wijken of stadsdelen aanwijzen waar een opkoopbescherming gaat gelden. We zullen dus moeten afwachten welke andere steden gaan volgen.
Uitzonderingen
Op de regeling zijn een paar uitzonderingen van toepassing. Zo mag een huis wel worden verhuurd aan directe familieleden of tijdelijk worden verhuurd bij bijvoorbeeld een verblijf in het buitenland.